Eğer benim gibi aldığınız notların, çalışmaların biri tavanda biri yerde ise, nereye ne yazdığınızı unutmakla kalmayıp daha sonra yazdıklarını okuyamıyor veya mevzuyu hatırlamıyorsanız disiplinli çalışmanın ne kadar önemli ve bazıları için bir o kadar da imkansız olduğunu fark etmişsinizdir.
Şimdiye kadar EndNote, Mendeley, Bookends vs. denemediğim referans düzenleme uygulaması, Google Keep, Notability, Goodnotes, Evernote, bildiğimiz kitap defter, post-it vs. not alma aracı da kalmadı ve o disipline erişemedim. Artık erişemeyeceğimi kabul etmekle birlikte daha verimli çalışma yolları aramaktan da vazgeçemedim. Aklıma sürekli bir şeyler gelip unutuyorum çünkü.
Bu noktada temel uygulamalar iyi olsa da amacıma göre kullanacağım bir şeyler lazımdı. Evernote bu anlamda iyi olabilir, her şeyi biraz yapıyor ama artık ücreti çok yüksek, yazılım kısmı eskisi kadar iyi değil derken vazgeçtim. Biraz daha görsele vakit ayırabilecekler için Notion çok iyi bir seçenek ve yazılım anlamında destek gitgide artıyor fakat ciddi bir öğrenme eğrisi var.
Bu noktada geçen gün Obsidian’a denk geldim ve ilk görüşte bayıldım. Markdown sayesinde basit ötesi ama inanılmaz derecede özelleştirilebilir, çok faydalı pluginler de gitgide artıyor. Hem masaüstü hem de mobil tüm işletim sistemleri için uygulaması mevcut ve temel anlamda ücretsiz.
Peki bu Obsidian ne işe yarıyor? Temeli Zettelkassen (ja voll!) adı verilen, tüm notların tutulma yöntemine ve arşivlenmesine değişik bir bakış sunan yöntem. Gitgide de popülerleşiyor. Aklınıza gelen notları bağlantı kurarak (ya da kurmayarak) veya belirli bir hiyerarşi içerisinde (veya bu olmadan) yazıyorsunuz. Daha sonra geriye dönük birbirlerine atıflar yaparak aslında nihai bağlantılara ulaşıyorsunuz. Bir nevi dizin kartı.
Obsidian bu noktada devreye giriyor. Bu noktada ben adım adım nasıl çalıştığına değinmeyeceğim (belki ileride) ama Markdown kullanarak tuttuğunuz notları kendinize uygun şekilde düzenleyip tutabiliyorsunuz. Başlangıç için şuradaki yöntem denenebilir. Her makale için “bir not” oluşturup başlangıçta ilk olarak kaynakçaya bağlantı oluşturup (markdown’da bu [[not adı]] olarak yapılıyor) altında oradaki şeylerle ilgili notları alıyorsunuz.
Üstteki yöntem güzel ama bunu otomatikleştirmeyi düşünecek birileri olmalıydı, ve varmış. Burada Zotero devreye giriyor. Kendisi bir referans düzenleme uygulaması. Belki üniversiteniz Endnote almıştır, belki bir zamanlar ücretsiz olan ama Elsevier’e satılınca çizgisini bozan Mendeley kullanıyorsunuzdur bilemem ama Zotero son zamanlarda iyi gidiyor. Temel işlevleri iyi olduğu gibi plugin desteği de mevcut. İnternetten (hatta schub’dan bile) makaleleri otomatik çekebilirsiniz.
Bu yazıda neyi nasıl kullanacağınıza değinmeyeceğim gibi deneyerek en verimli yöntemi bulmak için çok uygun bir app. Sadece Zotero’dan referansları alıp Obsidian’a nasıl aktarılacağı kısmını yazacağım. Safari kullandığım için Zotero 6’nın betası ile işlem yapıyorum, 5 kullananlar için en alta not düşeceğim.
Eğer Zotero 5 kullanıyorsanız markdown dilinde notları export etmek için BetterBiBTeX’e ve MDNotes‘ a ihtiyaç olacak. Zotero’ya üçüncü taraf pluginleri eklemek için dosyayı indirdikten sonra “Araçlar–> Eklentiler” ekranında sağ üstten dosyadan yükle seçeneği ile kurulum yapıyoruz. Basit bir işlem. BetterBiBTeX referansları daha derli toplu hale getiriyor ama Zotero 6 için MDNotes’a pek ihtiyaç yok, zaten MDNotes yeni versiyon ile çalışmıyor.
Zotero 6 beta yüklü ise başka bir eklentiye ihtiyaç duymadan PDF’leri açıp üzerine not alabiliyoruz. Örnek olarak BTC whiterpaperı açtım ve üstten ikinci ikon ile bir not aldım. Obsidian olmadan bile bu işi baya düzenli yapmanızı sağlayabilir. Daha sonra sağdaki menüden eser notları kısmında +’ya basıp notları ekle diyorum.
Kütüphaneye döndüğümde şöyle bir şey çıkıyor ve sağ tıklayıp Markdown olarak notu dışarı aktarıyorum (kaydırmacalı) fakat bu sadece notları aktarmak için.
Şimdi benim bu PDF üzerinde bu noktaya aldığım not dışarı aktarıldı, bunu Obsidian’a aktarmam lazım.
Obsidian için citation-manager plugini var, ayarlara gelip topluluk pluginlerini aç diyorum ve arama kısmından bulup yüklüyorum. Ben başka şeyler de yükledim, onlar da iyi. Zotero’nun çıkarttığı dosyayı (hangi klasörü tercih ettiyseniz) hemen altta ayarlardan belirtiyorsunuz.
Hadi hepsini dışarıya aktaralım.
Dışarı aktardığınız dosyayı (.bib formatında) az önce Obsidian’da görülen ikinci kutucuğa ekliyoruz ve içeri yüklendiğini söylüyor, referansı görüntülemek için Ctrl+Shift+O diyoruz ve ta-da! İçe aktardıktan sonra Markdown ile neyi nasıl yapacağınıza dair bilgiye buradan erişebilirsiniz.
Bir faydalı yazı ve birkaç link;